Nodüler Lezyonlar;
Dr. Ayşegül Çevik.
Nodül 1 cm'den daha büyük, yuvarlak ya da oval biçimli, normal havalı ac parankimi ile çevrelenen ve parankimden net olarak ayırt edilebilen gölge koyuluğudur. En geniş çapı 5 cm'den büyük lezyonlara ise kitle denilmektedir.
En sık pulmoner nodül sebebleri:
- Benign nodüller ( infeksiyöz granülomalar-tbc, histoplazmoz vb. ) %50.
- Malign nodüller %40 (bronş kanseri-%30, bronş adenomu-%2 ,metastatik nodül-%8 ).
- Non infeksiyöz granülomalar %3 ( romatoid artrit, Wegener vb.).
- Benign tümörler %3 ( hamartoma vb.).
- Karışık ( pulmoner infrkt, amiloidoma, hematom vb.).
 Bronşial Karsinoma:
- Bunların %25-30'u başlangıçta soliter pulmoner nodül şeklindedir. Bu aşamada yakalanacak karsinoma olgularının %88'i rezektabl olup, 5 yıllık yaşam %50'nin üzerindedir. Halbuki bronş karsinomlarının 5 yıllık yaşam oranı %20-30 olup, ilk tanı anında olguların sadece %20'si rezektabldır.
- Çapı 2 cm.'nin üstündedir.
- %80 erkeklerde görülür.
- 40 yaş üstü sıktır. ( %90-97 )
- Balgam sitolojisi % 5-15 pozitiftir.
- Malign nodülde spikül şeklinde çıkıntılar bulunur, kenarları düzensizdir.
- Nodül hızlı büyüme eğilimindedir.
- Kalsifikasyon nadirdir.
Bronş Adenomları:
- %25'i ac periferinde soliter nodül olarak görülür.
- %90 karsinoid tümörler, geri kalanı silendiroma ve mukoepidermoid tümördür.
- Tedavisiz olguların %10'unda uzak metastazlar görüldüğü için malign tümör olarak kabul edilirler.
Metastatik Tümörler:
- Soliter nodüllerin %5-10'unu oluşturur.
- Nodül kenarı çok iyi sınırlıdır.
- Kalsifikasyon kondrosarkoma ve osteojenik sarkoma metastazlarında görülür.
Hamartoma:
%40 olguda kireçlenme görülür. Karakteristik patlamış mısır şeklindedir.
Granülomalar:
- SPN'in %50-60'ını oluşturur.
- Tbc, atipik mikobakterler, histoplazmozis, koksidiomikozis granülom sebebleridir.
- Kalsifikasyon tbc ve histoplazmozda sık görülür. Hiler ve mediastinal lenf nodlarında kalsifikasyonlar eşlik edebilir.
- Çapları genellikle büyümez.
Radyolojik Değerlendirme:
- Benign lezyonlarda kontür düzenlidir. Ancak bunun güvenirliği düşüktür. Metastazlar ve küçük lezyonlar düzgün kontürlü olabilir.
- Nodül çevresinde satellit lezyonlar daha çok tüberküloma özgüdür.
- Nodülün kontürlerinde lobülasyon periferik büyümeyi ve büyüme hızını belirlemektedir.
- Kalsifikasyon görülmesi genellikle iyi huyluluğun önemli bir göstergesidir.
- Dansite ayrımına olanak tanıdığından kalsifikasyon en iyi BT ile belirlenir.
- Nodülün malign-benign ayrımında radyolojik olarak en önemli kriter nodülün büyüme hızıdır.
- Nodül çapının %26 oranında artışı hacim olarak iki katına ulaştığını belirler. 2 yıl veya daha uzun süre büyüklüğü değişmeyen veya 1 aydan kısa zamanda iki katı büyüyen nodül iyi huyludur. Ancak koryokarsinoma, testis ve osteosarkom metastazları da hızlı büyüyebilir.
- Mutlaka 6 ayda bir PA grafi ile takip edilmelidir.
- Nodülün konumu benign-malign ayrımında önem taşımamaktadır.
- 9 mm'den küçük nodüller PA grafide görülmez. 5 cm'nin üzerindeki lezyonların %80 oranında malign olduğu, 2 cm'nin altındakilerin ise %10-25 malign olduğu görülmüştür.
- Kavitasyon yardımcı bir bulgu değildir.
PA grafide nodül saptandıktan sonra BT ile incelenebilir. BT ile nodülün kontürleri ve iç yapısı ( kistik,solid,kalsifikasyon,kavite), yakın ve uzak AC değişimleri ( sekel lezyonlar, pnömoni, fibrozis) mediastinal ve hiler LAP olup olmadığı daha ayrıntılı incelenebilir. BT'de maligniteyi düşündüren konturda spiküller, kalsifikasyon olmaması, mediastinal LAP, sürrenal met. bulgularıdır. Kesin tanı iğne biopsisiyle histolojik tanı konulmasıyla sağlanır.
BT Endikasyonları:
- Standart filmde görülmeyen lezyonlar için.
- PA grafide sınırları net izlenemeyen nodüllerin sınır ve çapını belirlemek.
- Nodüllerdeki kavitasyonu belirlemek.
- Kalsifikasyonları saptamak.
- Hava bronkogramlarını saptamak.
- Hiler LAP'ları saptamak.
|
|
